Engelli Erişilebilirlik Belgesi için uluslararası alandaki karşılıkları, her ülkenin engelli erişilebilirliği konusunda belirlediği düzenlemelere ve standartlara göre farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak, bu belgeye denk gelen kavramlar dünya genelindeki erişilebilirlik standartlarını ve yasalarını tanımlar.
Dünya çapında, engelli bireylerin yaşam alanlarını daha erişilebilir hâle getiren yasal çerçeveler ve standartlar bulunmaktadır. Bu belgeler, hem kamu hem de özel sektör binalarının engelli bireylerin kullanımına uygun olup olmadığını denetler ve uygunluk durumuna göre sertifikalandırır. Aşağıda, Engelli Erişilebilirlik Belgesi'nin uluslararası karşılıklarına dair bazı örnekler verilmiştir:
1. ADA (Americans with Disabilities Act) - Amerika Birleşik Devletleri
Amerika Birleşik Devletleri'nde, Americans with Disabilities Act (ADA), engelli bireylerin yaşam alanlarında eşit haklara sahip olabilmesi için gereken tüm düzenlemeleri belirler. ADA'nın erişilebilirlik kriterlerine uyan binalara, engelli bireylerin rahatça erişebileceğini garanti eden sertifikalar verilir. Bu sertifikalar, iş yerlerinde, eğitim kurumlarında, kamu binalarında ve ulaşım araçlarında zorunlu olan erişilebilirlik standartlarını belirler. Türkiye'deki Engelli Erişilebilirlik Belgesine benzer şekilde, ADA uyumlu binaların yönetmeliklere uygun olduğu tescillenmiş olur.
2. DDA (Disability Discrimination Act) - Birleşik Krallık
Birleşik Krallık'ta ise, Disability Discrimination Act (DDA), engelli bireylerin ayrımcılığa uğramadan kamuya açık alanlarda yaşamalarına olanak tanır. Bu yasaya uyumlu olan yapılar, Erişilebilirlik Belgesi'ne benzer bir sertifika alabilir. DDA, engelli bireylerin her tür fiziksel ve sosyal alanda özgürce hareket edebilmelerini hedefler ve buna uygun binaların tasarımını denetler.
3. EU Accessibility Requirements - Avrupa Birliği
Avrupa Birliği, engelli erişilebilirliğine dair genel bir çerçeve belirleyen EU Accessibility Act gibi çeşitli düzenlemelere sahiptir. Bu yasal düzenlemeler, tüm Avrupa'daki binalarda, ulaşım araçlarında ve kamusal alanlarda erişilebilirlik koşullarını belirler. Avrupa Birliği ülkelerinde, Türkiye'deki gibi yerel yönetimler tarafından denetlenen erişilebilirlik belgeleri, benzer şekilde uyumlu yapıları tesciller.
4. National Building Code of Canada (NBC) - Kanada
Kanada'da, National Building Code of Canada (NBC), binaların engelli erişilebilirliği ile ilgili standartları belirler. Bu, engelli bireylerin yaşam alanlarını kolayca kullanabilmesi için tüm binaların uyması gereken gereksinimleri içerir. Kanada'da erişilebilirlik düzenlemelerine uyan yapılar için benzer şekilde, binaların "erişilebilirlik belgesi"ne sahip olma zorunluluğu bulunur.
5. ISO 21542:2011 - Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO)
Uluslararası Standartlar Organizasyonu (ISO), erişilebilirlik için dünya çapında kabul gören bir dizi standarda sahiptir. ISO 21542:2011 standardı, engelli bireyler için erişilebilir binaların tasarımını belirler. Bu, özellikle kamuya açık alanlar ve yeni yapılacak yapılar için geçerlidir. ISO, dünya genelinde tasarımcılar ve mühendisler için bir referans kaynağı sunarak, engelli erişilebilirliği konusunda uluslararası uyum sağlar.
6. Accessibility Certification (Avustralya)
Avustralya'da, Accessibility Certification süreci, binaların engelli bireyler için erişilebilir olup olmadığını kontrol eden bir sistemdir. Bu belge, tasarım aşamasından inşaat sürecine kadar olan tüm adımlarda, engelli erişilebilirlik standartlarına uyumu sağlamak için gereklidir. Bu belgeler, Avustralya'daki binalarda Engelli Erişilebilirlik Belgesi'ne benzer bir işlev görür.
Engelli Erişilebilirlik Belgesi ve Uluslararası Yasal Çerçeveler
Tüm bu uluslararası örnekler, Türkiye'deki Engelli Erişilebilirlik Belgesi'nin karşılıklarıdır. Dünyanın dört bir yanında, engelli bireylerin yaşam alanlarında eşit haklara sahip olmaları için benzer yönetmelikler bulunmaktadır. Türkiye'deki mevzuat da, bu uluslararası standartlarla paralel olarak, engelli bireylerin toplumda bağımsız bir şekilde var olabilmesini amaçlamaktadır.
Erişilebilirlik belgesi alırken, tüm bu uluslararası standartlar ve yönetmelikler göz önünde bulundurulmalıdır. Yani, sadece Türkiye'deki mevzuata değil, aynı zamanda uluslararası standartlara da uyum sağlanması, projelerin evrensel anlamda kabul görmesini ve erişilebilirliğinin artırılmasını sağlar.
Erişilebilirlik belgesi almak isteyen her yapı, bu standartları göz önünde bulundurarak gerekli düzenlemeleri yapmalı ve ilgili kurumlardan onay almalıdır.
